Tuz nasıl üretilmektedir?

Bugünkü modern işletmecilik yöntemlerinin bilinmediği, buhar, elektrik gibi kolaylıkların henüz keşfedilmediği eski çağlardan beri, tuzun üretildiği bir gerçektir. Eski insanlar bol ve ucuz tuz elde etmek için bütün zeka ve becerilerini kullanmışlardır. Tuzlu suyu yanan bir ateşin üzerine serperek külle karışık siyah bir tuz almak, tuzlu suyu 7/8 mm çapındaki ipler üzerinden geçirerek kristalleşen tuzları toplamak, bir ateşin üzerine yerleştirilmiş oluk şeklindeki tuğlalardan salamurayı ince bir satıh halinde geçirmek yoluyla tuz elde etmek, düşük yoğunluktaki kaynak sularının tuz içeriğini arttırmak için bunları rüzgara karşı kademeli tahta, çalı veya sazlardan yapılmış eğimli çitler üzerinden akıtmak gibi ilkel bütün yöntemlere başvurmuşlardır. Bugün dünyada tuz üretimi, belli başlı iki ana kaynaktan yapılmaktadır (Ergin, 1988):

1. Doğal tuzlu sular

2. Kaya tuzları

Dünyanın çeşitli bölgelerinde uygulanan tuz üretim yöntemleri, tuz kaynağına, iklim koşullarına, doğaya ve ekonomik koşullara bağlı olarak büyük değişiklikler gösterirler. Aşağıda genelde uygulanan tuz üretim yöntemleri şematik olarak gösterilmektedir. Yukarıda görüldüğü gibi tuz üretim yöntemleri, üretim kaynaklarına bağlı olarak iki ana başlık altında toplanabilir. Bunlardan biri doğal tuzlu sulara uygulanan buharlaştırma (evaporasyon) yöntemi, diğeri ise kaya tuzlarına uygulanan klasik madencilik yöntemleridir  (Ergin, 1988).

Deniz, göl ve diğer doğal tuzlu (kaynakların) suların güneş altında buharlaşması sonucu tuzun kristalleşmesi esasına dayanır. Bu yöntemin uygulanabilmesi için tuzlu suyun  buharlaşması için o bölgenin iklim koşullarının uygun olması gerekir. Doğada tuzlu sular; deniz, tuzlu göl, tuzlu su kaynaklarından oluşur  (Ergin, 1988).

Yerkabuğu içerisinde birikmiş tuz yataklarından üretim bazı klasik madencilik yöntemleriyle yapılır. Bu yöntemler iki ana başlık altında toplanabilir. Bunlardan biri yeraltına inilerek tuzu yerüstüne çıkarmak için uygulanan oda topuk yöntemidir. Diğeri ise yeri ve hacmi kesinlikle belirlenen tuz yataklarına tatlı su enjekte edilerek, suda eriyen tuzun yeryüzüne çıkarılması olan çözelti madenciliği (Suda Eritme) yöntemidir. Gıda sanayiinde tüketilen tuzun, toplam tüketimin ancak % 7 sini oluşturduğu görülmektedir. Bu sanayi dalında tüketilen ham tuz aşağıda belirtilen esas iki yöntemle işlenerek mutfak ve sofra tuzu olarak kullanılır.  (Ergin, 1988).

Bu yöntemler  (Ergin, 1988):

1. Öğütme-yıkama-kurutma yöntemiyle tuz üretimi

2. Rafine tuz üretimi

       a) Açık KaplardaBuharlaştırma yöntemi

       b) Rekristalizasyon yöntemidir.

Ergin, Z. (1988). Tuzun Üretim teknolojisi ve İnsan Sağlığındaki Yeri. Madencilik Dergisi, XXVII (1)9-30.

Bu gönderiyi paylaş